Starachowice

Starachowice stanowią wyrazisty przykład praktycznej realizacji prawa ochrony zwierząt w odniesieniu do zwierząt bezdomnych.

Rychło po uchwaleniu nowego prawa ochrony zwierząt w 1997 oraz przepisów wykonawczych o wyłapywaniu, Rada Miasta Starachowice podjęła w 1999 r. wymaganą tymi przepisami uchwałę, zastrzegając jednak, że bezdomne psy mogą być uśmiercane w schroniskach. Wojewoda Świętokrzyski nie dopatrzył się w takiej uchwale naruszenia prawa.

Zapisy takie stały się wzorem dla innych gmin w województwie, które powielały je w swoich uchwałach ( Końskie 1999, Skarżysko Kamienna 1999, Skarżysko Kościelne 2003, Słupia 2003, Wąchock 2005, Bałtów 2007 ). Gminy te były też obsługiwane przez tego samego, starachowickiego hycla. Wojewoda Świętokrzyski ani prokuratura nie dostrzegali w takich uchwałach naruszenia prawa. Nawet po 2003 roku, gdy na skutek zaskarżenia przez TOZ uchwały rady miasta Skarżysko Kamienna, NSA stwierdził nieważność takich postanowień prawa miejscowego. Uchwały z takimi przepisami były podejmowane dalej. Obecnie dalej obowiązują i są praktykowane.

  Zestawienie informacji z niektórych gmin woj. świętokrzyskiego, nie posyłających wyłapanych zwierząt do schronisk a latach 2006-2010 (tabela)

Funkcjonariusza Starachowic najpierw usiłowali – jak wszyscy w województwie – wysyłać wyłapywane zwierzęta do jedynego schroniska w Kielcach. Gdy to okazało się niemożliwe, szybko porzucili myśl o schroniskach w ogóle. Lokalne inicjatywy mieszkańców (Marzena Krzętowska, Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt "Reks") najpierw spotykały się ze wsparciem Urzędu, lecz gdy okazywało się że ich celem jest rzeczywista opieka nad bezdomnymi zwierzętami – były przez Urząd tępione.

Likwidacja schroniska Marzeny Krzętowskiej w 2005 r.

W 2006 r. Rada Miasta zadekretowała w regulaminie utrzymania czystości, że "psy biegające samopas lub pozostawione bez dozoru w miejscach publicznych traktowane będą jako zwierzęta bezdomne nadmiernie agresywne", co w połączeniu z uchwałą z 1999 r. utrwalało stałą praktykę uśmiercania każdego przeszkadzającego komuś psa, bez odwożenia go do schroniska. Również i tym razem, ani Wojewoda, ani prokuratura nie zakwestionowały takiego prawa miejscowego.

Dwa modele postępowania w woj. świętokrzyskim

Od 2001 r. Urząd Miasta Starachowice organizował wyłapywanie i uśmiercanie około 150 psów rocznie. Dwadzieścia podobnie działających świętokrzyskich gmin – łącznie około 300 psów rocznie. Trzydzieści innych gmin posyłało bezdomne zwierzęta do mordowni w Kielcach (schronisko w Dyminach) w łącznej liczbie 700-800 rocznie. W sumie, postępując na sposób "starachowicki" lub "kielecki", w województwie zabijano lub zadręczano na śmierć około tysiąca zwierząt co roku. Zjawisko publicznego zapewniania bezdomnym zwierzętom opieki w województwie świętokrzyskim właściwie w ogóle nie występowało.

Dwa modele postępowania świętokrzyskich gmin wyraźnie różnią się kosztami. W latach 2006-2010 przeciętny łączny koszt pozbycia się bezdomnego psa rósł:
• w modelu "starachowickim": od 200 zł do 370 zł
• w modelu "kieleckim": od 1.000 do 1.500 zł

Z punktu widzenia administracji rządowej (Wojewoda, Inspekcja Weterynaryjna) w woj. świętokrzyskim wszystko było pod tym względem w porządku. Oto odpowiedź na pismo BOZ z 2007 r., wskazujące na systemową patologię: pismo Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii z 2008 r.

Dokumenty:

• Odpowiedzi gmin woj. świętokrzyskiego na wniosek o udzielenie informacji publicznej dot. opieki nad bezdomnymi zwierzętami:

za rok 2006 PDF 5 MB | za lata 2007-2008 PDF 6 MB | za lata 2009-2010 PDF 12 MB.

• Uchwała Rady Miejskiej w Starachowicach o wyłapywaniu bezdomnych zwierząt (1999)

• Uchwała Rady Miejskiej w Starachowicach o regulaminie czystości (2006)

• Wystąpienie pokontrolne NIK do Prezydenta Starachowic (IX 2010)

Postępowanie administracyjne
w sprawie uchwały o wyłapywaniu bezdomnych zwierząt

• Wezwanie SOZ do usunięcia naruszenia prawa dotyczące:
§6, ust. 2 – sprzedaży zwierząt przez schronisko,
§6, ust. 2 – uśmiercania w schronisku po określonym czasie,
§8, ust. 1 – uśmiercania zwierząt z powodu uznania za agresywne lub kalekie i nieuleczalnie chore
§8, ust. 2 – powoływania się na nieokreślone przepisy

• Odpowiedź Rady Miejskiej na wezwanie (III 2011)

• Skarga SOZ do WSA

• Wyrok WSA w Kielcach, unieważniający przepisy uchwały o uśmiercaniu (V 2011)

• Skarga kasacyjna SOZ dotycząca sprzedaży zwierząt ze schronisk

• Odpowiedź na kasację

• Wyrok NSA

Postępowanie karne
(z zawiadomienia NIK w styczniu 2011)

• Postanowienie u umorzeniu śledztwa (X 2011) w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez urzędników Starachowic

• Zażalenie na umorzenie ze strony Stowarzyszenia Obrona Zwierząt w Jędrzejowie

• Zażalenie na umorzenie ze strony Rzeszowskiego Stowarzyszenia Ochrony Zwierząt

• Postanowienie sądu o utrzymaniau umorzenia